Nội Dung Chính
Lào – đất nước láng giềng lâu năm bên cạnh dải chữ S thân thương. Đến với xứ xở Chăm Pa này, du khách sẽ ngỡ ngàng với cảnh quan thiên nhiên với con người nơi đây. Không những thế du khách còn “miên man” với những câu chuyện kì thú, những huyền thoại li kì và mải mê với cuộc khám phá nét đẹp văn hóa tinh thần ở Lào. Vậy không lý do gì mà không một lần ghé thăm nơi đây đúng không nhỉ? Du khách hãy học ngay một vài câu thông dụng bằng tiếng Lào v để được thả hồn mình trong không gian man mát của hương Chăm Pa lan tỏa.
Trước khi du khách đặt chân đến với xứ sở Triệu Voi này, hãy cùng Dịch tiếng Lào tìm hiểu đôi nét về nguồn gốc tiếng Lào và học một số câu giao tiếp bằng tiếng Lào. Điều này làm cho hành trình tham quan của du khách thú vị hơn nhiều cũng như tạo thiện cảm đối với người bản xứ.
Nguồn gốc tiếng Lào
Tiếng Lào (tên gốc: ພາສາລາວ; phát âm: phasa lao [pʰaːsaː laːw]) là một ngôn ngữ chính thức của Lào. Đây là một ngôn ngữ thuộc hệ ngôn ngữ Tai-Kadai, chịu những ảnh hưởng của tiếng Phạn. Tiếng Lào cũng là ngôn ngữ truyền thống của hoàng gia Lào, truyền đạt tư tưởng Ấn Độ giáo và Phật giáo.
Ngôn ngữ chuẩn tắc
Tiếng Lào có ảnh hưởng ít nhiều đến những sinh ngữ khác trong vùng đối với các lân bang như tiếng Thái, tiếng Khmer, tiếng Việt. Lào ngữ được coi là một ngôn ngữ hỗn hợp ở bán đảo Đông Nam Á.Tiếng Lào có những thanh điệu và phát âm giống tiếng Thái, phần tương đồng lên đến hơn 80%. Vì vậy đối thoại giữa người Lào và người Thái Lan có thể hiểu nhau được. Ở Đông Bắc Thái Lan dân địa phương có thể nói chuyện người Lào dễ dàng. Thực chất, theo Lịch sử Biên giới giữa Lào và Thái lan thì trước kia Biên giới nước Lào từng kéo dài xuống cả phía Tây Nam sông Mekong nên ở đó có một tộc người được gọi là người Lào Isản (được gọi tục là Lào mọi hay Thái mọi vì da của họ rất đen giống người Châu Phi) mà đặc điểm của người Lào Isản tuy có làn da rất xấu nhưng họ rất có năng khiếu trời cho về thơ phú và âm nhạc nên họ thường sáng tác rất nhiều bài hát Lào và Thái rất nổi tiếng.
Về sau do nhiều cuộc giao tranh mà Thái Lan giành được phía Tây Nam Mekong mà hợp thành đất Thái Lan nên trở thành Đông Bắc Thái Lan và người Lào I-sản ở đây vẫn có truyền thống sáng tác nhiều bài hát mà vì thế rất nhiều bài hát Thái Lan nhưng lại mang “hợp ngữ Lào – Thái” và cũng vì thế người Đông Bắc Thái lan gần như sử dụng chung ngôn ngữ bình thường với người Lào nhưng đi sâu hơn vào nội địa của Thái lan thì người ta sử dụng tiếng thuần Thái nên có thể khi sử dụng tiếng Lào sẽ khiến người Thái ở Bangkok không thể hiểu được
Phiên âm
Hiện nay, tiếng Lào được hai “trường phái” khác nhau phiên âm, một là do các Hiệp hội Văn hóa Hữu nghị Lào – Việt thực hiện thì họ phiên sang âm tiếng Việt vì tiếng Việt gần như có khá đầy đủ các bộ âm chuẩn mà không thể phát âm sai được. Một trường phái khác là phiên âm sang hệ ngữ Latinh nhưng rất lung tung, cũng giống như tiếng Thái khi phiên âm sang hệ ngữ Latinh thì người ta dễ nhầm lẫn giữa các Phụ âm như p có thể bị đọc thành fmà cũng có thể bị đọc thành ph, t thì cũng có thể bị đọc thành t mà cũng có thể thành th… ngoài ra sự hợp ngữ giữa các Nguyên âm cũng bị phiên rất lung tung nên khó mà đọc chuẩn xác nếu căn cứ theo phiên âm Quốc tế.
Vì vậy, phiên âm theo tiếng Việt là cách phiên âm chuẩn nhất đối với tiếng Lào và tiếng Thái nói chung (mặc dù có nhiều bộ âm của Lào và Thái không thể phiên âm sang tiếng Việt được nhưng vẫn đạt được khoảng 85-90% so với tiếng Lào và khoảng 70-75% so với tiếng Thái thì dù sao vẫn tin cậy hơn là phiên sang các Hệ ngữ Quốc tế khác). Chính vì vậy, nếu học tiếng Lào và tiếng Thái qua các Ngôn ngữ khác thì sẽ cực kỳ khó khăn bởi các Ngôn ngữ khác không có thanh điệu và âm ngữ của các nước khác thường bị biến đổi khó phù hợp với các Quy tắc của tiếng Thái và tiếng Lào.
Một số câu giao tiếp thông dụng khi đi du lịch Lào (Phiên âm theo tiếng Việt)
Chào hỏi xã giao:
Chào hỏi xã giao: Can thắc thai sa bai đi
Chào chị: Sa bai đi ượi
Chào anh: Sa bai đi ại
Em tên gì? Nọng-xừ-nhắng?
Tôi tên là … : Khọi xừ và …
Tôi từ Việt Nam đến: Khọi ma chạc Việt Nam
Rất hân hạnh được làm quen với bạn: Nhin đi thì hụ chắc cắp chậu
Tôi rất vui mừng khi được gặp bạn: Khọi đi chay lải thì đạy phốp chậu
Đây là vợ tôi: Nị mèn mia khọi
Đây là con trai: Nị mèn lục xai
Đây là con gái: Nị mèn lục sảo
Đây là mẹ: Nị mèn mè
Đây là bố: Nị mèn phò
Bạn tôi: Phườn khọi
Thế nào Anh có khỏe không? Chằng đáy sạ bai đi bo ại?
Cảm ơn tôi vẫn khỏe: Khọp chay khọi khẻng heng đì
Hôm nay tôi cảm thấy mệt: Mự nị khọi hụ sức mười
Hôm nay tôi cảm thấy khỏe: Mự nị khọi khẻng heng đì
Cảm ơn dạo này tôi không được khỏe lắm: Khọp chay xuồng nị khọi bò khẻng heng ban đáy
Cách giao tiếp thông dụng bằng tiếng Lào:
Yêu cầu – Xin mời: Can khỏ hoọng – xừa xơn
Xin mời đợi một chút: Cạ lu na lo thạ bứt nừng
Xin mời vào: Xơn khậu ma
Xin mời ngồi: Khỏ xơn nằng
Anh cần gì? Ại toọng càn nhẳng
Tôi có thể giúp được không? Ại xuồi khọi đạy bo?
Hướng dẫn tôi đọc từ này với: Nẹ năm khọi àn khăm nị đè
Chợ ở đâu? Tạ lạt dù sảy?
Chợ ở bên kia đường: Tạ lạt dù phạc than bượng nặn
Chị có thể bảo tôi được không? Ượi ạt chạ boọc khọi đạy bo?
Cho tôi xem được không? Hạy khọi bờng đè đạy bo?
Làm ơn lấy cho tôi với: Cạ lu na au hạy khọi đè
Làm ơn giúp tôi với: Cạ lu na xuồi khọi đè
Xem đi, xem nào: Bờng me, bường đu.
Cho tôi nước (ở nhà hàng): Khó nặm đừm!
Cho tôi đá lạnh! Khó nặm còn!
Cho tôi cơm! Khó từm khạu!
Cái này giá bao nhiêu? Ăn nị la kha thau đảy?
Cái kia là gì? Ăn nặn mèn nhẳng?
Giảm giá được không? Lụt la kha đảy bò?
Đắt quá! Peng pột!
Xin lỗi: Khó thột
Cảm ơn: Khọp chay
Số đếm bằng tiếng Lào:
1: Nừng; 2: Xóng; 3: Xám; 4: Xì; 5: Hạ; 6: Hốc; 7: Chết; 8: Pẹt; 9: Kạu; 10: Xíp; 20: Xao; 21: Xao ết; 30: Xám xíp; 100: Hoi; 1000: Păn nừng
Tạm biệt, chúc mừng bằng tiếng Lào:
Tạm biệt: La còn
Đi nhé tạm biệt: Pay đơ, la còn
Chúc ngủ ngon: Non lắp phẳn đi, la ty sa vặt
Tôi xin gửi lời thăm anh Sơn nhé: Khọi khỏ phạc khoam dam ại Sơn đè đơ
Xin chúc chị hạnh phúc và may mắn: Khỏ uôi phon hạy ượi chồng mi khoam xúc lẹ xộc đi
Xin chúc mừng sự thành công tốt đẹp của bạn: Khỏ sạ đeng khoam nhin đi năm phôn xẳm lết khỏng phườn.
Chúc mừng năm mới: Sạ bai đi py mày, uôi phon py mày
Chúc mừng ngày sinh nhật: Xúc sẳn văn cợt
Rất vui mừng được gặp bạn: Đi chạy lải thì đạy phốp chạu
Vui vẻ tự nhiên nhé: Muồn xừn tam sạ bai đơ
Cảm ơn bạn cũng vậy nhé: Khọp chay chạu cò xền điêu căn đơ
Những câu giao tiếp tiếng Lào cơ bản nhất mà Dịch tiếng Lào đã chia sẻ ở trên hi vọng sẽ hữu ích cho du khách khi du lịch Lào. Biết được một số thông tin về Lào, biết được những điều kiêng kị khi đến Lào và biết được một vài câu giao tiếp tiếng Lào, sẽ làm cho chuyến đi của quý khách thêm hấp dẫn và hòa nhập nhanh hơn với điệu múa Lăm vông, với tiếng nhạc vui nhộn ở nơi đây. Dịch tiếng Lào xin chúc du khách có một chuyến du lịch Lào thật nhiều niềm vui.
